W doborze przełożeń w terenówkach ważny jest kompromis. Przekładnie o niższych wartościach (np. 4.10) sprawdzą się przy jeździe szosowej i autostradowej – dają ekonomiczność i ciszę pracy. Wyższe przełożenia (np. 4.88 lub 5.13) to lepsza dynamika, szczególnie z większymi oponami i przy dużym obciążeniu. Oferują także lepsze hamowanie silnikiem. W pojazdach Off-road preferowane są przełożenia 4.56-4.88 dla uniwersalności. Przed wyborem dobrze jest sprawdzić charakter eksploatacji, rozmiar opon, masę pojazdu oraz moc silnika. Niektórzy wybierają różne przekładnie na przód i tył.
Przy motoryzacji terenowej dobór dobrego przełożenia w mostach napędowych stanowi ważny element determinujący osiągi pojazdu w trudnym terenie. Aktualnie konstrukcje dają spory dobór rozwiązań – od klasycznych przekładni hipoidalnych po zaawansowane systemy z blokadami międzyosiowymi. Właściwie dobrane przełożenia w mostach napędowych to fundament wydajnej jazdy w terenie. Konstruktorzy nieustannie poszukują złotego środka między momentem obrotowym a prędkością maksymalną.
Popularność zdobywają mosty portalowe, które mocno zwiększają prześwit pojazdu. Terenówki wyposażone w takie rozwiązania mogą pochwalić się lepszymi właściwościami jezdnymi w ekstremalnych warunkach.
- Most portalowy z reduktorem bocznym
- Przekładnia hipoidalna ze zwiększonym przełożeniem
- System międzyosiowego rozdziału momentu
Specjalistyczne rozwiązania dla wymagających warunków
Inżynierowie projektujący układy napędowe muszą brać pod uwagę szereg kwestii wpływających na efektywność pracy mostów. Znaczenie ma tutaj odpowiedni dobór przełożeń – zbyt „długie” spowodują problemy z pokonywaniem przeszkód, zaś zbyt „krótkie” niepotrzebnie ograniczą prędkość maksymalną. Nowoczesne konstrukcje dość często wykorzystują elektroniczne systemy kontroli trakcji współpracujące z mechanicznymi blokadami mechanizmów różnicowych. Pozwala to na optymalne wykorzystanie dostępnej mocy w każdych warunkach. Czy musimy inwestować w zaawansowane rozwiązania? Odpowiedź zależy od planowanego zastosowania pojazdu.
Nowoczesne technologie w służbie terenowej
„Prawdziwe terenówki potrzebują solidnych mostów” – to powiedzenie doskonale oddaje istotę zagadnienia. Konstrukcje wykorzystujące mechanizmy różnicowe o zwiększonym tarciu wewnętrznym (szpery) sprawdzają się znakomicie w trudnym terenie. Zastosowanie przełożeń rzędu 4.88:1 lub 5.13:1 (ciekawe wśród miłośników off-roadu) wymaga dobrego zestrojenia z pozostałymi elementami układu napędowego. Nowoczesne pojazdy terenowe korzystają z zaawansowanych systemów elektronicznych wspomagających pracę mechanicznych komponentów. Jak osiągnąć świetne przełożenie?
To zależy od wielu kwestii – masy pojazdu, wielkości opon czy planowanego zastosowania. Producenci dają dużo opcji fabrycznych, ale nadal ciekawe są także modyfikacje wykonywane w wyspecjalizowanych warsztatach.
Ciekawostki z życia mostów napędowych w offroad 4×4 – jakie są przełożenia?
Mosty napędowe w samochodach terenowych 4×4 występują w różnych konfiguracjach przełożeń, które wpływają na właściwości jezdne pojazdu. Najczęściej spotykane są przełożenia w zakresie od 3.7:1 do 5.38:1, gdzie wyższa wartość oznacza lepsze właściwości terenowe kosztem prędkości maksymalnej. W mostach napędowych stosuje się przekładnie hipoidalne, które wyróżniają się przesunięciem osi wałka atakującego względem osi koła talerzowego. Wybranie dobrego przełożenia zależy głównie od przeznaczenia pojazdu oraz wielkości kół. Im większe koła, tym wyższe przełożenie mostu jest potrzebne dla zachowania optymalnych osiągów. Niektóre zaawansowane konstrukcje dają możliwość szybkiej zmiany przełożeń poprzez wymianę kompletu kół zębatych.
Dla mostów portalowych, stosowanych np. w Mercedesie G czy Unimog, dodatkowe reduktory w piastach kół zwiększają prześwit pojazdu i pozwalają uzyskać jeszcze bardziej ekstremalne przełożenia, sięgające nawet 6.6:1. Musimy wiedzieć, że zmiana fabrycznych przełożeń wymaga często modyfikacji elementów układu przeniesienia napędu.
Hydrauliczne blokady dyferencjałów – gdy teren pokazuje pazury!
Hydrauliczne blokady dyferencjałów to zaawansowane systemy wspomagające jazdę w trudnym terenie, które umożliwiają kierowcy pełną kontrolę nad rozdziałem momentu obrotowego na poszczególne koła. System ten jest szczególnie skuteczny w czasie pokonywania stromych wzniesień, głębokich kolein czy śliskich powierzchni. Działanie polega na hydraulicznym blokowaniu mechanizmu różnicowego, co zapewnia równomierny rozdział mocy na oba koła danej osi. W przeciwieństwie do blokad mechanicznych, wariant hydrauliczny pozwala na płynną regulację stopnia zablokowania. Kierowca może dostosować działanie systemu do aktualnych warunków terenowych. Sprawdza się to przede wszystkim w sytuacjach, gdy jedno z kół traci przyczepność. Jest to rozwiązanie często stosowane w samochodach terenowych klasy premium oraz w profesjonalnych pojazdach off-roadowych. Zaletą jest szybkość działania i możliwość włączania blokady w czasie jazdy. Hydrauliczne blokady są też bardziej trwałe i niezawodne niż ich mechaniczne odpowiedniki.
